Quen non
asocia en Galicia, despois de 56 edicións, o mes de maio (o longo mes de maio!)
coas Letras Galegas? Ninguén… E é que a través dos medios de comunicación, dos
nenos e nenas que preparan actividades nas escolas, das bolsas do supermercado,
polo festivo que ves no medio do mes, … hai moitas formas de recordar que é o
mes da lingua galega e dunha figura que representa a Galicia por diferentes
motivos. Así ocorre coa figura homenaxeada neste 2019, Antonio Fraguas Fraguas.
Naceu o
28 de decembro do ano 1905 en Loureiro, Cotobade, nunha familia humilde que
o pai mantiña dende a emigración en
Brasil. E alí tería feito a súa vida o pequeno Antonio se o destino, o primeiro
mestre que tivo na aldea, ou os dous
xuntos non se tiveran cruzado no seu camiño. Foi este mestre o que aconsellou a
seus pais para darlle máis estudos a un rapaz que espertaba ante todos os
saberes que recibía. Na Pontevedra na
que estuda coñecerá a outra das persoas que marcará a súa vida en todos os
aspectos: Castelao. Destes anos conta Fraguas outra anécdota vital: merca dous
libros de segunda man sobre xeografía e xa nunca se desprenderá desta
disciplina, nin de calquera das relacionadas coa terra, co pobo.
Podémolo
presentar, logo, como historiador, etnógrafo,
antropólogo e xeógrafo. Fundou ou participou en todas as empresas culturais que
viviu a Galicia do século XX: a Sociedade da Lingua, o Seminario de Estudos Galegos, as Irmandades
da Fala, a Real Academia Galega, o
Instituto de Estudos Galegos Padre Sarmiento, a Asociación do Traxe
Galego , o
Museo do Pobo Galego, o Consello da Cultura Galega, …
Tocoulle
tamén sufrir a represión, meses despois
de vivir con ilusión e esforzo as campañas para votar a aprobación do
Estatuto de Autonomía en 1936. Foi apartado do seu traballo como profesor nun
instituto da Estrada ata moitos anos despois.
Son
numerosísimas as publicacións que fixo, dedicadas a todo tipo de temas
relacionados con Galicia, como libros seus
ou como colaboracións en xornais e revistas. Algúns deses temas serían:
recollida de xogos populares e literatura popular, o entroido,
o Nadal, xeografía das Rías
Baixas, os petróglifos, o traxe galego, Castelao,
Murguía, o castiñeiro, as mámoas, …
Morreu o
5 de novembro de 1999, deixando boa
parte do seu legado e da súa ilusión no Museo do Pobo Galego.
Creación artística de Gerardo Rodríguez, Chere, na biblioteca
